Ból menstruacyjny i sposoby jego leczenia

Bólu nie możemy wyeliminować z naszego życia. Pojawia się on w życiu każdej kobiety, często co miesiąc. Zespół bolesnego miesiączkowania dotyka 50-80% kobiet w wieku reprodukcyjnym, uznawany jest za dokuczliwy i jest jednym z częstszych powodów ich nieobecności w pracy lub szkole.

Miesiączka od strony medycznej to krwawienie z dróg rodnych spowodowane złuszczaniem się i wydalaniem przez pochwę fragmentów błony śluzowej jamy trzonu macicy, w której nie zagnieździło się jajo płodowe. Cykle miesiączkowe stanowią nierozłączny atrybut biologicznej młodości kobiet. Prawidłowe cykle menstruacyjne są też ważne dla psychiki.

Ból i dyskomfort psychiczny

Bolesne miesiączkowanie jest częstszym problemem ginekologicznym. Znaczna grupa kobiet w dniach comiesięcznego krwawienia odczuwają pewien dyskomfort przejawiający się bólami w podbrzuszu lub w okolicy krzyżowej, oraz bolesnymi skurczami macicy. Bólom menstruacyjnym mogą towarzyszą dolegliwości migrenowe, bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, biegunki, zaburzenia apetytu, nerwowość, depresja, zmęczenie i senność.

Niestety często zdarza się, że nie wiedząc jak sobie z nimi poradzić kobiety nie potrafią skoncentrować się na codziennych czynnościach i nie czerpią radości z życia. Różne źródła wskazują, że od 10% do 46% cierpiących dziewcząt i kobiet rezygnuje z pójścia do pracy lub uczestniczenia w zajęciach szkolnych z powodu dyskomfortu/dolegliwości.

Dolegliwości związane z bolesnym miesiączkowaniem powodują:

• zaburzenia koncentracji
• utrudniają uczestnictwo w zajęciach
• utrudniają zachowania społeczne
• utrudniają wykonanie prac domowych
• obniżają umiejętności w trakcie testów sprawdzających
• obniżają wysokość ocen

Badacze amerykańscy oszacowali, iż nieobecność spowodowana wyłącznie ciężką postacią zespołu bolesnego miesiączkowania powoduje utratę około 600 mln godzin pracy (roboczo-godzin) i kosztuje rocznie 2 biliony dolarów.

Przyczyny bolesnego miesiączkowania

Bóle menstruacyjne dzieli się na pierwotne i wtórne. Bodźcem powodującym zespół pierwotnego bolesnego miesiączkowania są zaburzenia hormonalne. To one stają się przyczyną nadmiernej produkcji (wytwarzania) prostaglandyn. Uważa się, że wysokie poziomy prostaglandyn są przyczyną wysokiego napięcia spoczynkowego, wysokiej amplitudy skurczów oraz dużej częstości skurczów mięśnia macicy, a te z kolei wiążą się z występowaniem bólu w trakcie krwawienia miesięcznego.

Wtórne bolesne miesiączkowanie posiada zawsze wywołującą przyczynę organiczną, np. stany zapalne lub anomalie rozwojowe macicy.

Wzór czynności skurczowej mięśnia macicy u kobiet zdrowych i obciążonych zespołem pierwotnego bolesnego miesiączkowania.

Źródło: Pulkkinen M., Csapo A.: The effect of ibuprofen on the intrauterine pressure and menstrual pain of dysmenprrheic patients. Prostaglandins 1978; 15: 1055-1061

Leczenie bolesnych miesiączek

Leczenie pierwotnego bolesnego miesiączkowania można rozpocząć od podawania leków przeciwbólowych, hamujących produkcję prostaglandyn

Naukowcy, śledząc zapis czynności skurczowej mięśnia macicy udowodnili, że podawanie niesterydowych leków przeciwzapalnych (np. Ibuprofenu) powoduje hamowanie syntezy prostaglandyn w mięśniu macicy. Dzięki temu zmniejsza się napięcie spoczynkowe, amplituda i częstość skurczów, co zmniejsza odczuwanie dolegliwości bólowych. Można zatem powiedzieć, że leki z tej grupy „działają rozkurczowo” na mięsień macicy. Wykazano również korelację pomiędzy stężeniem substancji czynnej w surowicy krwi a czynnością skurczową mięśnia macicy. Wysokie stężenia leku w surowicy łączą się z hamowaniem czynności skurczowej macicy.
Te właściwości substancji przekładają się na zmniejszenie nasilenia dolegliwości bólowych.

Alternatywną metodą leczenia zespołu pierwotnego bolesnego miesiączkowania jest stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej. Dostępne są również metody niefarmakologiczne, np. akupunktura, ciepłe okłady, przezskórna elektryczna stymulacja nerwów (TENS).

Więcej informacji na temat środków przeciwbólowych na bóle menstruacyjne można znaleźć w artykule: „Na ból menstruacyjny„