Terapia manualna to dziedzina medycyny specjalizująca się w leczeniu zaburzeń czynności układu kostno-stawowego. Przygotowanie do zabiegu składa się z badania podmiotowego, czyli bardzo dokładnie zebranego wywiadu dotyczącego dotychczasowych dolegliwości oraz palpacyjnie wykonanego badania przedmiotowego, czyli oceny czynnej i biernej ruchomości stawów.
Następnie, w zależności od ustalonego planu leczenia, pacjent zostaje poddany masażom leczniczym, poizometrycznej relaksacji mięśni, a także ćwiczeniom rozluźniającym lub wzmacniającym poszczególne partie mięśni. Ostatnim etapem jest właściwy zabieg terapii manualnej. Polega na układaniu ciała chorego w odpowiednich pozycjach, a tym samym korygowaniu odpowiednich powierzchni stawowych względem siebie, co poprawia funkcjonowanie stawów i ogranicza ucisk na nerwy.
Terapia manualna stanowi bardzo skuteczne uzupełnienie konwencjonalnych metod leczenia w przypadku takich schorzeń jak bóle głowy, zaburzenia snu, bóle korzonkowe, rwa kulszowa, wady postawy czy bóle stawów. Efekty natychmiastowe tego sposobu leczenia to pobudzenie procesów regeneracyjnych i relaksacyjnych, regulacja napięcia mięśniowego, poprawa odporności organizmu, działanie przeciwbólowe, poprawa przewodnictwa nerwowego, a także poprawa krążenia krwi oraz limfy.
Do efektów długoterminowych zalicza się przede wszystkim usunięcie przyczyny powodującej dolegliwości, znaczne ograniczenie czasu leczenia, wzrost sprawności fizycznej, a także ograniczenie leczenia farmakologicznego. Prawidłowo przeprowadzona terapia manualna skraca okres pobytu chorego na zwolnieniu lekarskim i przyspiesza jego powrót do pracy zawodowej.
Niestety ten typ leczenia nie może zostać zastosowany u każdego chorego. Bezwzględnym przeciwwskazaniem są ostre stany pourazowe, czyli świeże złamania kości oraz uszkodzenia więzadeł i torebek stawowych. Terapii manualnej nie stosuje się także przy współwystępowaniu chorób nowotworowych, niewydolności krążenia, a także niekontrolowanego nadciśnienia tętniczego.