Zespół jelita nadwrażliwego – leczenie i dieta

Zespół jelita nadwrażliwego (ZJN) zwany również zespołem jelita drażliwego, czy z języka ang. IBS jest formą zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego, dotyczącą jelita cienkiego i grubego. Zaburzenia czynnościowe oznaczają, że dokuczliwe objawy nie są związane z uszkodzeniem przewodu pokarmowego. Zaburzenia te polegają na niewłaściwej pracy mięśni przewodu pokarmowego, które powodują przesuwanie treści pokarmowej. Gdy praca tych mięśni  tzw. perystaltyka jelit jest zaburzona pokarm może zbierać się w jednym miejscu rozciągając ściany jelita i powodując ból i wzdęcia. Zbyt mocny skurcz może również powodować ból. Natomiast zbyt szybka lub zbyt wolna praca mięśni powoduje biegunkę lub zaparcia. Z powyższego wynika, iż ZJN charakteryzuje się bólem brzucha, wzdęciami, zaburzeniem rytmu wypróżnień i zmianami konsystencji stolca.

Przyczyny tej choroby nie zostały jeszcze dokładnie wyjaśnione. Wiadomo jednak, że nasilać ją mogą stres różnego typu, niektóre pokarmy jak cebula, mleko, czekolada, banany itp., pokarmy ciężkostrawne, smażone, grillowane, stosowanie antybiotyków, które zmieniają florę bakteryjną inne choroby przewodu pokarmowego jak infekcje jelitowe itp. Chorują na nią osoby we wszystkich grupach wiekowych i społecznych. IBS Występuje u 10-20 % dorosłych ludzi w świecie zachodnim.

Leczenie Zespołu Jelita Drażliwego polega na eliminowaniu powyższych czynników nasilających chorobę. Dodatkowo można wspomagać się farmakologicznie oraz poprzez prawidłowy odpoczynek i ćwiczenia. ZJN zazwyczaj ciągnie się latami ze zmiennym nasileniem, czasem jednak nieoczekiwanie objawy ustępują na kilka miesięcy, rzadziej znikają, aby nigdy nie powrócić.

Stosowanie właściwej diety wraz z brakiem stresu może przyczynić się do całkowitego wyeliminowanie objawów bez potrzeby stosowania leczenia medykamentami.

W diecie podczas IBS należy najpierw rozpoznać, po czym wyeliminować produkty, które powodują nasilenie bólu. Najczęściej dolegliwości powodują:

– produkty wzdymające jak cebula, czosnek, kukurydza, słodycze, ziemniaki, jajka, kapusta gotowana, warzywa strączkowe,

– produkty zawierające laktozę: mleko, sery, inne produkty mleczne

– produkty zawierające dużo kofeiny: mocna kawa i herbata

–  mocny alkohol

– banany

Generalnie każda potrawa lub dodatek może u konkretnego pacjenta powodować nasilenie objawów ZJN. W takich wypadkach objawy są powtarzalne i można je wywołać za każdym razem, gdy spożyje się dany produkt.

Dodatkowo należy spożywać posiłki lekkostrawne, gotowane lub duszone, rzadziej pieczone. Indywidualnie rozpatrywana jest kwestia diety bogatoresztkowej lub ubogoresztkowej. Na jednych dobrze działa dieta wysokobłonnikowa powodując polepszenie perystaltyki jelit, na drugich natomiast jak za dużo dostarczymy błonnika to objawy się nasilają. Należy również pić duże ilości niegazowanych płynów 2-3 litr dziennie.

W przypadku biegunek konieczne jest stosowanie diety niskoresztkowej ( ubogiej w błonnik)

Zaleca się:

– spożywanie białego pieczywa, ryżu i makaronu, czekolady

– ograniczenie owoców, orzechów, warzyw, kasz, otrąb, chleba razowego, gumy do żucia

W przypadku zaparć zaleca się stosowanie diety bogato resztkowej

Zaleca się:

– wypijanie dużej ilości płynów

– spożywanie surowych i suszonych owoców, warzyw, kasz, owsianki, pieczywa ciemnego, mleka i produktów mlecznych